Operacja bariatryczna to nie tylko zmiana wagi, lecz również ogromne wyzwanie psychologiczne. Choć zabieg często poprawia zdrowie fizyczne, może przynieść nowe, zaskakujące trudności emocjonalne. Skąd się biorą te psychologiczne komplikacje i jak im przeciwdziałać?
Czy operacja bariatryczna może powodować problemy psychologiczne?
Operacja bariatryczna to przełomowy moment w życiu osób zmagających się z chorobą otyłościową. Decyzja o zabiegu wynika zazwyczaj z chęci poprawy stanu zdrowia, jakości życia oraz swojego wyglądu. Bariatria pozwala uzyskać spektakularne efekty w kontekście redukcji masy ciała i normalizacji parametrów zdrowotnych. Jednak życie po operacji różni się od prowadzonego przed zabiegiem niemal o 180 stopni. Mimo że dokładamy wszelkich starań, aby każdy z naszych pacjentów był jak najlepiej przygotowany do samego zabiegu, jak i funkcjonowania po powrocie do domu, niektóre zmiany mogą być frustrujące i przytłaczające.
Obniżony nastrój, poczucie zniechęcenia czy tęsknoty za życiem przed operacją to emocje, które towarzyszą wielu osobom. Pamiętaj, że nie jesteś w tym sam i nie musisz radzić sobie z tym w pojedynkę. Im szybciej poprosisz o pomoc i wsparcie, tym lepiej. Zespół bariatryczny doskonale wie, jak Ci pomóc. Przedłużający stres nie wpływa dobrze na rekonwalescencję po zabiegu i z czasem może doprowadzić do znacznego pogorszenia stanu psychicznego, dlatego nie zwlekaj i o wszystkich niepokojących sytuacjach informuj swojego lekarza prowadzącego.
Skąd się biorą problemy psychologiczne po operacji bariatrycznej?
Choć operacja bariatryczna niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych, jest także ogromnym wyzwaniem dla umysłu i psychiki. Przyczyny problemów psychologicznych są bardzo różnorodne. U ich podstaw mogą leżeć m.in. następujące czynniki:
- Zmiana relacji z jedzeniem – jedzenie pełni w naszym życiu wiele ról. To nie tylko źródło energii i makroskładników. Dla osób z chorobą otyłościową często bywa sposobem radzenia sobie z emocjami zarówno negatywnymi, jak i pozytywnymi. Po operacji konieczna jest zmiana nawyków, co może wzbudzać frustrację i stres. Konieczne jest znalezienie innych sposobów na rozładowanie emocji. Jest to jak najbardziej możliwe, ale wymaga czasu i cierpliwości.
- Reakcja otoczenia – zmiany w wyglądzie mogą powodować różne reakcje bliskich i znajomych. Nie zawsze są pozytywne, co może wpływać na samopoczucie. Informacja o poddaniu się operacji bariatrycznej również nie zawsze spotyka się z miłym odbiorem. Dlatego tak ważne jest otaczanie się ludźmi, którym zależy na naszym zdrowiu, samopoczuciu i którzy okazują wsparcie bez żadnego oceniania.
- Nadmierne oczekiwania – niestety zdarza się, że pacjenci oczekują, że operacja rozwiąże wszystkie problemy zdrowotne, sylwetkowe i życiowe niemalże natychmiastowo. Tak naprawdę jest dopiero pierwszym krokiem do zmian. Może powodować rozczarowanie i zniechęcenie. Podczas przygotowania do operacji bariatrycznej dokładamy wszelkich starań, aby każdy pacjent rozumiał, na czym polega operacja, jakie efekty daje i z czym się wiążę. Warto rozmawiać z lekarzami nie tylko o swoich obawach, ale też oczekiwaniach, aby mieć pewność, że są realne.
- Zmiana wyglądu – szybka i znaczna utrata masy ciała oraz zmiana wyglądu sylwetki mogą prowadzić do zmiany postrzegania siebie. Mimo że to pożądane i oczekiwane zmiany, niektóre osoby zgłaszają, że czują się jak zupełnie inni ludzie, a dodatkowo zmienia się ich postrzeganie samych siebie. Może pojawić się też problem z nadmiernie obwisłą skórą, który wiele osób postrzega jako negatywny skutek operacji. Warto dać sobie czas, aby odnaleźć się w nowym ciele i zaakceptować swój wygląd.
- Niedożywienie i niedobory pokarmowe – niestety zdarza się, że po operacji bariatrycznej rozwijają się niedobory. Mogą one dotyczyć np. witaminy B12, witaminy B9 (kwasu foliowego), witaminy D, a także wapnia czy magnezu. To składniki kluczowe do prawidłowej pracy układu nerwowego i ogólnego dobrostanu.
Problemy psychologiczne a operacja bariatryczna – co powinno Cię zaniepokoić?
Niepewność i stres to naturalne emocje, które towarzyszą wielu pacjentom po operacji bariatrycznej. Zdarza się, że ustępują samoistnie, a lekarstwem jest na nie po prostu czas, cierpliwość i wyrozumiałość do samego siebie. Jednak w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja zespołu bariatrycznego. Problemy, które powinny skłonić się do konsultacji ze specjalistą to:
- Silne uczucie lęku, który negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie i nie jest spowodowany żadnym konkretnym zdarzeniem,
- Zaburzenia obrazu ciała i samoceny, brak akceptacji swojego wyglądu po operacji,
- Trudności ze snem, bezsenność,
- Problemy z koncentracją i skupieniem w ciągu dnia,
- Problemy w relacjach np. z rodziną, partnerem, czy przyjaciółmi,
- Trudności w życiu zawodowym.
Operacja dopiero przed Tobą? Przeczytaj nasz artykuł “Jak radzić sobie z lękiem przed operacją bariatryczną? Porady dla pacjentów”.
Operacja bariatryczna a zdrowie psychiczne – rola psychologa
Jeśli odczuwasz problemy psychologiczne po operacji bariatrycznej, skonsultuj się z psychologiem z zespołu medycznego. Regularne spotkania pomogą Ci w adaptacji do nowego stylu życia i radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi. To okazja do omówienia wszystkich swoich problemów i uczuć w profesjonalnej, ale wspierającej i nieoceniającej atmosferze. Psycholog pomoże Ci w poradzeniu sobie z problemami psychologicznymi i zaproponuje różnorodne rozwiązania np.:
- Dołączenie do grupy wsparcia – rozmowa z osobami, które przeszły podobny proces, pozwala poczuć się zrozumianym i zmniejszyć poczucie samotności,
- Techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe, praktyki mindfulness, czy medytacji są skutecznym narzędziem w walce z napięciem emocjonalnym i stresem,
- Aktywność fizyczna – dobrze dobrane ćwiczenia, dopasowane do możliwości i kondycji organizmu, poprawiają nastrój i samopoczucie,
- Naukę komunikacji – psycholog pomoże Ci w skutecznym komunikowaniu swoich potrzeb bliskim i nauczy, jak prosić o wsparcie.
Podsumowanie
Operacja bariatryczna to nie tylko fizyczna, ale także emocjonalna przemiana. Stres, niepokój, wątpliwości, frustracja, poczucie samotności i przytłoczenia zdarzają się bardzo często, ale nie należy ich bagatelizować. Kluczem do zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego jest odpowiednie wsparcie ze strony specjalistów i bliskich. Dzięki świadomej pracy nad sobą i otwartości na pomoc, można skutecznie przejść przez ten proces i cieszyć się zdrowiem oraz nową jakością życia.
Źródła:
- Sarwer D. Psychologiczne następstwa chirurgicznego leczenia otyłości, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/368/original/19-24.pdf?1472735669 [dostęp: 03.04.2025]
- Kubik J. The Impact of Bariatric Surgery on Psychological Health, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3625597/ [dostęp: 03.04.2025]
