Coraz więcej dowodów wskazuje, że to, co dzieje się w jelitach, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, w tym na efekty operacji bariatrycznej. Jeśli przygotowujesz się do zabiegu, zrozumienie roli mikrobiomu może pomóc Ci osiągnąć sukces po operacji.
Czym jest mikrobiom jelitowy?
Mikrobiom jelitowy to zbiór mikroorganizmów, które zasiedlają nasze jelita, w szczególności jelito grube. W skład mikrobiomu wchodzą głównie bakterie, ale też wirusy, grzyby i drożdżaki. Co ważne, mikrobiom jelitowy jest unikalny dla każdej osoby. Często porównuje się go do odcisku palca. Skład mikrobiomu jest też zmienny. Wpływa na niego m.in. dieta, styl życia, aktywność fizyczna, sen, stres, a nawet sposób, w jaki przyszliśmy na świat. Nie bez znaczenia są również leki, w szczególności antybiotyki. Zapewne pamiętasz z czasów swojego dzieciństwa konieczność przyjmowania probiotyków podczas leczenia antybiotykami, aby zmniejszyć ich negatywny wpływ na bakterie jelitowe.
Przed długi czas uważano, że mikrobiom wpływa wyłącznie na pracę jelit. W ostatnich latach ukazało się jednak wiele badań naukowych, które zaprzeczają tej teorii i wyraźnie wykazują, że rola mikrobioty jelitowej jest bardzo szeroka. Jej zaburzenia, czyli tzw. dysbiozy powodują nie tylko problemy gastrologiczne, ale również hormonalne, metaboliczne, czy neurologiczne. Przypuszcza się, że u podstaw niemal każdej choroby mogą leżeć nieprawidłowości w obrębie mikrobiomu.
- Otyłość nie jest wyjątkiem. Okazuje się, że skład mikrobioty różni się u osób z nadmierną masą ciała i dysbioza może być zarówno przyczyną, jak i konsekwencją tego stanu.
- Mówiąc o metodach leczenia otyłości, w tym o operacjach bariatrycznych, coraz częściej podkreśla się więc znaczenie mikrobioty. Dbałość o jej kondycje może pomóc Ci przygotować się do zabiegu i osiągnąć lepsze wyniki po operacji bariatrycznej.
Mikrobiom jelitowy a operacja bariatryczna
Mikobiota jelitowa wpływa na niemal każdy aspekt funkcjonowania organizmu. Niektórzy naukowcy uważają, że w przyszłości ocena jej składu może być wykorzystywana w celu przewidywania efektów operacji bariatrycznej. Wynika to z jej wpływu m.in. na odporność, regenerację, trawienie i wchłanianie składników odżywczych, a także odczuwanie głodu i sytości. Niestety aktualnie temat ten wciąż pozostawia więcej pytań niż odpowiedzi, dlatego ocena mikrobioty jelitowej nie jest wykonywana przed operacją rutynowo.
Warto też wiedzieć, że operacje bariatryczne, takie jak resekcja żołądka czy bypass żołądkowy, wpływają na skład mikrobiomu jelitowego, a to może przyśpieszać nie tylko chudnięcie, ale też zdrowienie. Zmiany w mikrobiomie najprawdopodobniej wynikają zarówno ze zmian w odżywianiu po zabiegu, jak i z wpływu samej operacji na funkcjonowanie organizmu (m.in. produkcji greliny, czyli hormonu głodu). Zmiany mogą przyspieszać utratę wagi i poprawiać zdrowie metaboliczne. Z badań wynika, że u pacjentów po operacji bariatrycznej następuje zwiększenie różnorodności mikrobiomu, a to niesie za sobą wiele korzyści. Najważniejsze z nich to:
- Szybsza i większa redukcja masy ciała: Zmiany w składzie mikrobiomu mogą wspierać procesy metaboliczne oraz zwiększać uczucie sytości poposiłkowej, co prowadzi do skuteczniejszej utraty wagi,
- Poprawa zdrowia metabolicznego: Zdrowy mikrobiom może wpłynąć na obniżenie poziomu cukru we krwi oraz regulację poziomu cholesterolu,
- Poprawa samopoczucia: Korzystne bakterie w jelitach oddziałują na mózg poprzez tzw. oś mózgowo-jelitową. Zdrowy mikrobiom wspiera zdrowie psychiczne,
- Lepsze trawienie: Różnorodny mikrobiom sprzyja lepszemu trawieniu składników odżywczych i zmniejsza ryzyko niedoborów pokarmowych,
- Wsparcie układu odpornościowego: Zdrowy mikrobiom odgrywa kluczową rolę w regulacji układu odpornościowego, co może pomóc w walce z infekcjami i innymi chorobami.
Jak poprawić mikrobiom przed operacją bariatryczną?
Jeśli przygotowujesz się do operacji bariatrycznej, zadbaj o stan swojego mikrobiomu. Jak to zrobić? Sprawdź, proste i skuteczne metody.
- Urozmaicona dieta. Bakterie jelitowe lubią różnorodność. Postaraj się unikać monotonii. Jako cel możesz postawić sobie zjedzenie przynajmniej 15 różnych produktów w ciągu dnia. Wbrew pozorom to wcale nie dużo. Przekąska składająca się z jogurtu naturalnego, banana, malin, płatków owsianych, cynamonu i migdałów to aż 6 różnych produktów w jednym posiłku.
- Błonnik. To najlepsza pożywka dla bakterii jelitowych. Wprowadź do diety pełnoziarniste zboża oraz warzywa i owoce. Produkty te sprzyjają rozwojowi korzystnych bakterii jelitowych.
- Naturalne probiotyki. Jogurty, kefiry oraz kiszonki są źródłem bakterii kwasu mlekowego, które pozytywnie wpływają na mikrobiotę i pracę jelit.
- Unikanie przetworzonej żywności: Ograniczenie spożycia cukrów, tłuszczów trans oraz przetworzonych produktów spożywczych może pomóc w utrzymaniu zdrowego mikrobiomu.
- Regularna aktywność fizyczna: Ćwiczenia fizyczne mają pozytywny wpływ na mikrobiom, promując różnorodność i zdrowotne właściwości bakterii jelitowych.
Sen. Przewlekłe niedospanie negatywnie wpływa na mikrobiom. Postaraj się zadbać o jakość i odpowiednią długość snu. Twoje bakterie jelitowe zdecydowanie nie lubią, kiedy zarywasz noc, aby obejrzeć serial lub dłużej pracować.
Jak dbać o mikrobiom po operacji bariatrycznej?
Lepszy mikrobiom jelitowy po operacji bariatrycznej może przynieść wiele korzyści. Jak o niego zadbać? Twoja dieta po zabiegu wymaga pewnych zmian. Pomoże Ci w nich dietetyk z naszego zespołu bariatrycznego, który dokładnie wyjaśni Ci, jak komponować posiłki, co jeść i czego unikać w kolejnych tygodniach rekonwalescencji. Docelowo warto dążyć do jak najbardziej urozmaiconej diety, bogatej w nieprzetworzone produkty, w szczególności warzywa i owoce, pełnoziarniste zboża, orzechy oraz jogurty i kiszonki. Porozmawiaj też ze swoim lekarzem i dietetykiem o możliwości wprowadzenia celowanej probiotykoterapii, czyli suplementacji szczepów bakteryjnych, które przynoszą określone korzyści zdrowotne.
Jednak dieta to nie wszystko. Na Twój mikrobiom wpływa styl życia m.in. sen, stres i aktywność fizyczna. Dbaj o rytm dobowy, regularny ruch i unikanie nadmiernego stresu. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia w którymkolwiek z tych aspektów, nie bój się prosić o pomoc. Rolą zespołu bariatrycznego jest towarzyszenie Ci w procesie powrotu do zdrowia i wsparcie w codziennym funkcjonowaniu. Twoje nawyki wpływają na zdrowie, efekty operacji oraz kondycję mikrobiomu, dlatego nie warto ich bagatelizować.
Podsumowanie
Mikrobiom jelitowy odgrywa istotną rolę w zdrowiu i efektywności operacji bariatrycznej. Zmiany w składzie mikrobiomu po operacji mogą wspierać utratę wagi oraz poprawiać zdrowie metaboliczne. Dbanie o mikrobiom poprzez zdrową dietę, aktywność fizyczną i unikanie przetworzonej żywności może przynieść długotrwałe korzyści. Dla osób z otyłością rozważających operację bariatryczną zrozumienie i wsparcie mikrobiomu jelitowego może być dużym wsparciem walce z nadmierną masą ciała.
Źródła:
- Izhak M. Projection of Gut Microbiome Pre- and Post-Bariatric Surgery To Predict Surgery Outcome, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8269264/ [dostęp: 14.04.2025]
- Stefura T. Impact of preoperative gastrointestinal microbiota on weight loss after Roux-en-Y gastric bypass: a pilot study, https://ppch.pl/article/157675/en [dostęp: 14.04.2025]
- Masoumi M. Human Gut Microbiome Before and After Bariatric Surgery in Obese Patients with and Without Type 2 Diabetes, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38913272/ [dostęp: 14.04.2025]
- Hamamah S. Influence of Bariatric Surgery on Gut Microbiota Composition and Its Implication on Brain and Peripheral Targets, https://www.mdpi.com/2072-6643/16/7/1071 [dostęp: 14.04.2025]
